Ślady językowe panowania arabskiego na Półwyspie Iberyjskim.
Język ciągle się zmienia, tak jak społeczności, które się nim posługują. Zmian dokonują w nim – świadomie lub nie – sami użytkownicy języka, którzy w poszukiwaniu określeń na nowe elementy rzeczywistości tworzą nowe słowa lub „ulegają wpływom” i zapożyczają je z innych języków, szczególnie z tych, z którymi mają intensywne kontakty lub które w danej dziedzinie dominują.
Podobny proces dokonał się w języku hiszpańskim, który podczas panowania Arabów na Półwyspie Iberyjskim (XIII-XV w.), zapożyczył kilka tysięcy słów. Łatwo je rozpoznać po zaczerpniętym z języka arabskiego rodzajniku „al-”, który stał się ich integralną częścią. Nie bez znaczenia jest fakt, że większość tych słów jest ze sobą powiązana znaczeniowo. Wiele z nich należy do następujących dziedzin:
- Fauna i flora oraz rolnictwo: alcachofa (karczoch), algodón (bawełna), azafrán (szafran), azúcar (cukier).
- Nauka: cero (zero), álgebra (algebra), algoritmo (algorytm), química (chemia).
- Administracja terytorialna: barrio (dzielnica), aldea (wioska).
- Gospodarstwo domowe i rozrywka: albañil (murarz), azotea (taras), ajedrez (szachy).
- Militaria: alcazaba (twierdza arabska), atalaya (strażnica).
Powyższe przykłady odzwierciedlają wpływ Arabów na życie codzienne mieszkańców Półwyspu Iberyjskiego, charakter ich dominacji oraz dziedziny, w których się specjalizowali. Ciekawy przypadek stanowią również kolory w języku hiszpańskim. W powszechnym użyciu są co najmniej dwa określenia na kolory pochodzenia arabskiego: azul (niebieski) i carmesí (karmazynowy). Może to świadczyć o wrażliwości i wadze, jaką kolorom, czy estetyce, przypisywali Arabowie. Dzięki zapożyczeniom z języka arabskiego możemy prześledzić bieg historii na Półwyspie Iberyjskim, a ponadto te przyjemnie i nieco egzotycznie brzmiące słowa nadają językowi hiszpańskiemu niezwykły urok!
[1] Uwaga! Nie wszystkie słowa z tym przedrostkiem są pochodzenia arabskiego (np. albergue, czyli schronisko, jest pochodzenia germańskiego), a ponadto nie wszystkie arabizmy mają ten przedrostek (np. berenjena, czyli bakłażan).
[2] Przykłady na podstawie: https://cvc.cervantes.es/lengua/biblioteca_fraseologica/n1_cantera/lexico_02.htm#h3_19